İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri

Son dönemde artan güvenlik bilinci ve önleme kültürüne verilen önemle birlikte “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri” anahtar bir uygulama aracı olarak karşımıza çıkar. Üniversitelerin ayrıca bilginin üretildiği merkezler olması ve topluma karşı sorumlulukları güncel sorunların çözümünde aktif rol almalarını zorunlu kılar.
Güvenliğin kurum kültürünün bir parçası haline gelmesini sağlamak üzere düzenlenecek eğitimlerle çalışanlar arasında ve dolayısıyla toplumda iş sağlığı ve güvenliği farkındalığı oluşturulmuş ve çalışanların da sürece katkılarının arttırılması sağlanmış olacaktır.  
Çalışanların eğitimleri ile ilgili ayrıntılar “İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik”e göre belirlenmiştir. Buna göre çalışanlara;
  • Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa 16 saat,
  • Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa 12 saat,
  • Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa 8 saat
Eğitim verilmesi zorunludur. Eğitimler "Eğitim Katılım Formu" ile imza altına alınmalıdır. 

 

EĞİTİM KONULARI
1. Genel konular
a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler,
b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,
c) İşyeri temizliği ve düzeni,
ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar
2. Sağlık konuları
a) Meslek hastalıklarının sebepleri,
b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması,
c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri,
ç) İlkyardım
3. Teknik konular
a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,
b) Elle kaldırma ve taşıma,
c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,
ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,
d) Ekranlı araçlarla çalışma,
e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,
f) İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması,
g) Güvenlik ve sağlık işaretleri,
ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı,
h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü,
ı) Tahliye ve kurtarma

 

İSG Kurulları

Çalışanların katılımı güçlü bir güvenlik kültürü inşa edilebilmesi için çok önemlidir. İş sağlığı ve güvenliği kurulları da tüm tarafların katılımının sağlandığı, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm konuların paylaşıldığı ve çalışanların sürece dahil olduğu en etkili platformdur.
 
Üniversitede elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu her birimde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluşturulur.
 
Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur:
a) Yönetim (İşveren Vekili),
b) İş güvenliği uzmanı,
c) İşyeri hekimi,
ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi,
d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,
e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,
f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci.
 
Kurulun başkanı Yönetim (İşveren Vekili), kurulun sekreteri ise iş güvenliği uzmanıdır
Kurul “az tehlikeli” birimlerde üç ayda bir, “tehlikeli” birimlerde iki ayda bir, “çok tehlikeli” birimlerde ayda bir toplantı yapar
Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili alınan kararları içeren bir tutanak düzenlenir. Tutanak, toplantıya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanır. İmza altına alınan kararlar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın işverene bildirilmiş sayılır. İmzalı tutanak ve kararlar sırasıyla özel dosyasında saklanır.

Çalışan Temsilcileri

6331 sayılı kanunda İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışan “çalışan temsilcisi” olarak tanımlanmıştır.
İşyerinde görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı aşağıdaki şekilde belirlenir:
Çalışan temsilcisi; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkilidir.

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Kişisel Koruyucu Donanım (KKD), bir veya birden fazla riske karşı koruma sağlayan çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlar, bir bütün haline getirilmiş donanımlar, ayrılır, ayrılmaz veya değiştirilebilir tüm parçalarını tanımlar.
Kişisel Koruyucu Donanımlar, önlem hiyerarşisinde en son sırada yer alır, bu yüzden yapılan risk değerlendirmesinde tespit edilen riskler eliminasyon, ikame, teknik ve yönetsel önlemlerle risklerin önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Kullanılacak kişisel koruyucu donanımlar ürün üzerindeki işaret, yazı ve kullanma kılavuzu ürünün güvenliği hakkında bize önemli ip uçları verir. Özellikle şu üç noktaya dikkat edilmelidir.

  1. Tüm kişisel koruyucu donanımlar KKD Yönetmeliğine uygun olarak CE işareti taşımalıdır.
  2. Ürün standartlara uygun üretilmişse ürün standartını temsil eden numara TS EN veya EN ifadesi ile birlikte kullanılır.
  3. Ürünün kullanımına ilişkin Türkçe kullanım kılavuzu ürün ambalajı içerisinde yer almalıdır.

 
Kişisel Koruyucu Donanımlar 7 ana gruba ayrılır:

  1. Baş koruyucuları
  2. Göz ve yüz koruyucuları
  3. El ve kol koruyucuları
  4. Kulak koruyucuları
  5. Solunum sistemi koruyucuları
  6. Koruyucu giysiler
  7. Ayak ve bacak koruyucuları

“Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımına İlişkin Risk Belirleme Tablosu” yardımı ile yapılmış risk değerlendirme sonuçları da dikkate alınarak çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden hangi kişisel koruyucu donanımları  kullanılması gereken durumlar belirlenir. Kişisel koruyucu donanım yalnızca kullanan kişiyi korur, kullanıldığı sürece korur, toplu koruma sağlamaz. O yüzden toplu koruma önlemlerinin alternatifi olarak değil, destekleyici önlemler olarak düşünülmelidir.

Birim yönetimleri tarafından temin edilen kişisel koruyucu donanımlar çalışanlara tutanakla teslim edilir.

 

Acil Durumlar

Acil durum; işyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım, doğal afet gibi acil müdahale, mücadele, ilkyardım veya tahliye gerektiren olaylar olarak tanımlanır. Acil durum olarak tanımladığımız deprem, yangın, sel, parlama ve patlamalar ile iş kazalarının ne zaman nerede karşımıza çıkacağını bilmemiz mümkün değil. Ancak bildiğimiz acil durumlara sürekli hazır olunması gerektiğidir.

Meydana gelmesi mümkün acil durumlar, sadece üniversite çalışanlarını etkilemekle kalmaz öğrencileri, alt işveren tarafından istihdam edilen diğer çalışanları, ziyaretçileri ve/veya halkı da etkileyebilir. Acil durum planları hazırlanırken bu durum göz önüne alınır. Üniversitemiz birimleri için ayrı ayrı hazırlanmış olan planlar, acil durumlara doğru biçimde müdahale etmek, can ve mal kaybını önlemek ve azaltmak, çevreyi korumak ve itibar kaybını önlemek için alınması gereken tedbirleri ana başlıkları halinde tanımlar.

Tüm çalışanlar acil durum planları ile arama, kurtarma ve tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım konularında görevlendirilen kişiler hakkında bilgilendirilir. Planların oluşturulmasının ardından sıra ekiplere verilecek eğitimlere ve tatbikatlara gelir. Tatbikatlar ekiplerin ve tüm çalışanların katılımı gerçekleştirilir. Tatbikatlar esnasında tespit edilecek tüm aksaklıklar not edilerek tekrar yaşanmaması için gerekli önlemler alınır.

Risk Değerlendirmesi

Risk değerlendirmesi, çalışma alanlarında var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalarıdır.

Tehlike,  çalışanlara veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli taşıyan her şeydir. Risk ise tehlikenin yol açacağı zararlı sonucun olma olasılığıdır. Risk değerlendirmesi ile amaçlanan riskin ortaya çıkmadan önce tehlikelerin belirlenerek önlem alınmasını sağlayabilmektir.

Risk değerlendirmesi bir ekiple birlikte yürütülmesi gereken bir süreçtir. Ekipte yer alması gereken kişiler şu şekilde sıralanabilir:

a) İşveren veya işveren vekili.
b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.
c) İşyerindeki çalışan temsilcileri.
ç) İşyerindeki destek elemanları.
d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.